رفع موانع تولید به عنوان یکی از اولویت های اعلامی مدیریت ارشد آذربایجان شرقی در دولت سیزدهم، از مولفه های متعددی متاثر است که بدون شک صادرات از جمله مهم ترین آنها محسوب می شود و رشد قابل قبول آن به عنوان بستر اصلی ارزآوری برای این خطه و کشور، نیازمند هم افزایی همه نهادهای مسوول در بخش دولتی و خصوصی است.

آذربایجان شرقی برای تحقق صادرات ۲ میلیارد دلاری در سال جاری، مزیت های نسبی فراوانی در حوزه صنعت، خدمات، معدن، اقتصادی دانش بنیان و معدن دارد که به گفته ناظران محلی، کوچک ترین تحرک در این حوزه ها می تواند به افزایش حداقل ۵۰ درصدی صادرات این خطه در سال ۱۴۰۱ منجر شود.

تبریز به عنوان پایتخت فرش، چرم، معدن و شکلات و سردرود یکی از شهرهای حومه این کلانشهر به عنوان پایتخت تابلو فرش و وجود بیش از چهار هزار واحد صنعتی و ظرفیت های بالای کشاورزی، گمرکی و مرزی در آذربایجان شرقی، توان بالایی برای تولید درون زا، کارآفرینی و صادرات با راهبرد دیپلماسی مرزی در این استان ایجاد کرده است. 

بدیهی است که رشد چشمگیر صادرات به عنوان زمینه ساز رونق تولید، اشتغال زایی و تولید و توزیع عادلانه ثروت در آذربایجان شرقی نیازمند برنامه مدون و برداشتن گام های عملی در این راستاست و با دادن شعار و گفتار درمانی میسر نمی شود؛ امری که نماینده عالی دولت در این خطه بارها بر آن تاکید کرده است.

افزایش ۴۰درصدی صادرات از آذربایجان شرقی برای سال ۱۴۰۱ هدف گذاری شده است 

استاندار آذربایجان شرقی با تأکید بر اهتمام جدی دستگاه‌های مسئول برای رفع موانع صادرات، گفت: هدف‌گذاری استان در سال ۱۴۰۱، افزایش ۴۰ درصدی صادرات است و همه دستگاه‌ها باید برای تحقق این هدف تلاش کنند.

عابدین خرّم، با اشاره به رشد ۱۶ درصدی صادرات استان در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن، گفت: این رقم، رضایت‌بخش و در حد انتظار نیست که علت آن وجود موانع متعددی است که باید رفع شوند.

وی، برنامه‌ریزی جدی دستگاه‌های مسئول، حذف تشریفات زاید، پیچیده و خسته‌کننده گمرکی، تقویت زیرساخت‌ها در پایانه‌های مرزی و بازگشایی مسیر ریلی استان به کشورهای همسایه را از اقدامات ضروری برای توسعه صادرات عنوان کرد.
 
وی با اشاره به اینکه دستگاه‌های ایکس‌ری کامیونی در مرزهای جلفا و نوردوز از مدت‌ها پیش آماده راه‌اندازی است، اما هنوز عملیاتی نشده است، خواستار پیگیری جدی گمرکات استان برای تحقق این امر شد.

وی با اشاره به ضرورت بازگشایی مسیر ریلی استان به کشورهای همسایه، گفت: در صورت راه‌اندازی این خط ریلی، بخش زیادی از مشکلات استان در حوزه حمل‌ونقل و صادرات قابل رفع خواهد بود.

خرم ادامه داد: در صورت راه‌اندازی این خط ریلی، بخش زیادی از مشکلات استان در حوزه حمل‌ونقل و صادرات قابل حل خواهد بود. 
استاندار آذربایجان شرقی همچنین بر تعیین متولی امر صادرات در دستگاه‌های اجرایی، گزارش اقدامات دستگاه‌ها در راستای رفع موانع صادرات و گزارش شرکت‌های عمده صادراتی درخصوص عمل به تعهدات صادراتی و بازگشت ارز حاصل از صادرات تأکید کرد.

صادرات به ۱۵ کشور همسایه و هند و چین

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز گفت: صادرات به ۱۵ کشور همسایه و هند و چین در سال ۱۴۰۰ یکهزار و ۴۴۰ میلیون دلار هدف گذاری شده بود که ۸۷.۳ درصد آن معادل یکهزار و ۲۵۷ میلیون دلار تحقق یافته است البته برای سال ۱۴۰۱ صادرات ۲ میلیارد دلاری از این استان پیش بینی شده است.  

صابر پرنیان در گفت و گویی افزود: در سال گذشته ۲۵۰ میلیون دلار صادرات به کشورهای اوراسیا انجام شده است. 

وی ادامه داد: در سال گذشته ۲هزار و ۸۳۹ تن کالا از آذربایجان شرقی صادرات شد که این مقدار در سال ۱۴۰۰ به ۲هزار و ۵۴۳ تن کاهش یافت ولی به لحاظ ارزش دلاری ۱۶میلیون و ۸۸هزار دلار افزایش یافته است. 

پرنیان ۱۰ کشور که بیشترین صادرات از آذربایجان شرقی را داشته اند به ترتیب ترکیه، عراق، ارمنستان، افغانستان، آذربایجان، پاکستان، گرجستان، بلغارستان، امارات متحده عربی و ایتالیا اعلام کرد.

وی همچنین گفت: تشکیل کنسرسیوم ها، شرکت های مدیریت صادرات و شتاب دهنده های استانی جهت تقویت بنگاه های کوچک و متوسط، تشکیل میز توسعه صادرات محصولات دانش بنیان در راستای تحقق شعار سال، شناسایی مشکلات زیرساختی و فرایندی مبادی خروجی در استان‌های مرزی و پیگیری و پایش رفع آنها و توجه ویژه به توسعه صادرات صنایع اصیل استان ( کیف و کفش ، چرم، فرش دستباف، آجیل و خشکبار، شیرینی و شکلات و طلا و جواهرات) بخشی از اقداماتی است که در این خصوص دنبال خواهد شد.

وی توسعه صادرات غیرنفتی در تعامل با کشورهای همسایه، گسترش دیپلماسی تجاری ، اصلاح تراز تجارت خارجی و پیوستن به زنجیره ارزش بین المللی صادرات محور را از جمله مهم ترین برنامه های دولت سیزدهم و وزارت صمت در حوزه صادرات غیرنفتی عنوان کرد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی خاطر نشان کرد: سازمان صمت استان نسبت به تدوین برنامه و هدفگذاری توسعه صادرات در سال ۱۴۰۰ اقدام و بطور منظم با رصد و بررسی عملکرد صادرات غیرنفتی استان و تحلیل وضعیت و جایگاه آن درجهت ارتقاء عملکرد صادرات اقدامات لازم را با جدیت پیگیری کرده است.

پرنیان با اشاره به بخشی از نتایج اقدامات برای تحقق اهداف برنامه توسعه صادرات استان در سال ۱۴۰۰، بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران ، اظهار کرد: میزان تحقق اهداف کمی در بخش صادرات به ۱۵ کشور همسایه و هند و چین ۸۷.۳ درصد، در حوزه صادرات به ۱۵ کشور اول مقصد صادراتی ۹۱.۴ درصد، صادرات به کشورهای اورآسیا ۶۱.۶ درصد و صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۶۹.۵ درصد بوده است.

رئیس سازمان صمت آذربایجان شرقی گفت: پتروشیمی و پایه نفتی، صنعت، فرش و صنایع دستی، کشاورزی و صنایع غذایی و معدن و صنایع معدنی از عمده کالاهای صادراتی استان در سال گذشته بوده اند.

سال گذشته یک میلیارد و ۶۵۴ میلیون دلار کالا از آذربایجان شرقی صادر شد که ۱۶درصد افزایش یافته است

ناظر گمرکات آذربایجان‌شرقی و مدیرکل گمرک تبریز گفت: سال گذشته یک میلیارد و ۶۵۴ میلیون دلار کالا از استان صادر شد که به لحاظ ارزش ۱۶ درصد افزایش و به لحاظ وزنی ۹درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ کاهش یافت.

لیلی اورنگی در گفت و گویی اظهار داشت: کشورهای عمده مقصد صادرات از گمرکات استان به ترتیب شامل ترکیه، عراق، ارمنستان، افغانستان، آذربایجان، پاکستان، گرجستان، بلغارستان، امارات و ایتالیا بوده است. 

وی عمده کالاهای صادراتی آذربایجان شرقی در سال گذشته را شامل، فرش و صنایع دستی، شیرینی و شکلات، شیشه و مصنوعات شیشه ای، فولاد و چدن، اشیا ساخته شده از مواد پلاستیکی، مواد معدنی و سنگ، انواع خشکبار، محصولات پتروشیمی، ماشین آلات و وسایل مکانیکی و اجزا و قطعات (تراکتور – قطعات صنعتی و خودروئی ) و چرم و کفش، اعلام کرد.  

وی ادامه داد: واردات از گمرکات آذربایجان شرقی در سال گذشته نیز به ارزش یک میلیارد و ۱۸۹ میلیون دلار و ۴۴۱ هزار تن  بود که نسبت به سال ۱۳۹۹ از نظر وزن ۶ درصد کاهش و به لحاظ ارزش دلاری ۱۹ درصد افزایش داشته است. 

اورنگی گفت: عمده کشورهای مبادی وارداتی استان به ترتیب عبارت از ترکیه، آلمان، امارات، چین، ژاپن، کره جنوبی، اسپانیا، روسیه، هند و اتریش بوده است. 

ناظر گمرکات آذربایجان شرقی و مدیرکل گمرک تبریز  اظهار کرد: سال گذشته در مجموع  ۹ هزار و ۲۶۷ میلیارد ریال درآمد از طریق گمرکات استان وصول شد که نسبت به سال ۱۳۹۹،  ۳۹درصد افزایش دارد. 

صادرات سالانه اتاق بازرگانی تبریز حدود سه میلیارد دلار به بیش از ۱۰۰ کشور دنیا

 اورنگی افزود: اتاق بازرگانی تبریز به عنوان اولین اتاق تجارت در کشور همواره نقش به سزایی در مسیر جاده ابریشم داشته و هم اکنون با بیش از ۲۵۰۰ تاجر و بازرگان صادرات سالانه استان حدود سه میلیارد دلار به بیش از ۱۰۰ کشور دنیا را دارد.

وی گفت: عمده بازارهای هدف صادراتی آذربایجان شرقی به کشورهای عراق، ترکیه، آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان، بلغارستان، چین و ایتالیا بوده است. 

وی اظهار داشت: بازار تبریز به عنوان بزرگترین بازار مسقف جهان و وجود ۴۰۰ اتحادیه صنفی با ۱۲۵ هزار صنف تولیدی توزیعی و خدماتی با اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۳۰۰هزارنفر  نقش عمده ای را در اقتصاد منطقه بازی می کند. 

اختصاص ۳۵ درصد از صادرات فرش کشور به آذربایجان شرقی

وی افزود: ۲۰۰هزار قالیباف در سطح آذربایجان شرقی و اختصاص سهم ۳۵ درصدی از صادرات فرش کشور به استان و ثبت تبریز به عنوان پایتخت فرش دستباف در جهان و تابلو فرش سردرود با سالیانه حدود ۳۰۰ میلیون دلار صادرات پشتوانه تولید داخل در این عرصه است. 

۳۷۵ میلیون دلار صادرات از منطقه آزاد ارس 

اورنگی همچنین صادرات منطقه آزاد ارس را ۳۷۵ میلیون دلار که نسبت به میزان سال ۱۳۹۹ معادل ۱۱ درصد افزایش داشت، ذکر کرد. 

۳۰۷ میلیون دلار صادرات محصولات کشاورزی از آذربایجان شرقی 

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز سهم صادرات محصولات کشاورزی و صنایع مواد غذایی را از استان ۳۰۷ میلیون دلار اعلام کرد و گفت: پارسال بیش از ۲۲ درصد صادرات استان مربوط به محصولات کشاورزی بود. 

اکبر فتحی اظهار داشت: محصولات گلخانه ای، گل و گیاه، خشکبار و محصولات لبنی از عمده صادرات بخش کشاورزی استان به دیگر کشورهای جهان هستند. 

وی اضافه کرد: مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی استان، کشور هایی نظیر عراق، آذربایجان، ازمنستان، افغانستان، امارات، رومانی، ترکیه، یوگسلاوی و روسیه بود.

وی تشریح کرد: در مورد محصولات کشاورزی اصولا تمرکز بر صادرات مواد خام اشتباه است، زیر ضمن ارزش افزوده پائین، شاخصی از نظر پیشرفت محسوب نمی شود و هدف اصلی بایستی برای صادرات محصولات فراوری شده و بسته بندی مناسب باشد، لذا با توجه به اینکه در سال های اخیر اندکی به ایجاد و گسترش صنایع توجه شده است، از این رو سهم صنایع از صادرات در سال های اخیر افزایش یافته است. 

فتحی ادامه داد: با توجه به ظرفیت بالای توسعه تجارت خارجی محصولات کشاورزی آذربایجان شرقی، تسهیلات و حمایت های لازم برای توسعه بازرگانی و تجارت محصولات کشاورزی در قالب ایجاد هلدینگ، شرکت های بازرگانی و زنجیره های ارزش محصولات کشاورزی ارائه می شود. 

وی گفت: به نظر می رسد که  اهرم حمایتی اعطای جوایز و مشوق های صادراتی در مسیر رقابت پذیری کردن می تواند کمک بزرگی در بهبود عملکرد صادرات باشد. 

وی افزود: در شرایط فعلی که ورود ارز  حاصل از فروش نفت کاهش یافته و قرار است در شرایط جدید در رویکرد کلان صادراتی کشور از صادرات نفتی به سمت صادرات غیر نفتی حرکت شود، بخش کشاورزی و صنایع غذایی پتانسیل های فراوانی برای کمک  به این تغییر دارد و این صادرات است که به تولید نظم می دهد.

وی توضیح داد: این رویکرد باعث منتفع شدن تولیدکننده و صادرکننده می شود؛ در واقع رابطه بین تولید کننده و صادر کننده یک نوع رابطه برد – برد محسوب می شود؛ البته  باید به مسئله آب بری محصولات کشاورزی در صادرات نیز توجه شود، به طوری که باید توجه شود که یک محصول از کدام منطقه کشور و با چه حجمی از آب بری صادر می شود؛ به عنوان مثال  برای تولید یک کیلو گرم گوشت قرمز بیش از ۱۵ تن آب مصرف می شود بنابراین صادرات گوشت قرمز  نمی تواند به صرف باشد.                                                         

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی یادآوری کرد: توفیق در پیشبرد برنامه های صادراتی محصولات کشاورزی نیازمند اتخاذ رویکرد های همه جانبه و فرایندی است که در نتیجه تلاش همه بخش های کشور و نظام بانکی، گمرک، صندوق ضمانت، تشکل های صادراتی و .... محقق می شود و درصورت هماهنگی بخش های مختلف در قالب یک راه می توان به پایداری و رشد چشمگیر صادرات محصولات کشاورزی دسترسی پیدا کرد.